miércoles, 24 de noviembre de 2010

Despacio


Despacio, trailer from JOSE CAMELLO MANZANO on Vimeo.

    "Libre producciones" máis ca unha empresa é un manancial que se encarna en fotogramas, en imaxes que teñen o poder de cautivar. Hai que ter coidado con eles porque de repente son quen de nos sosegar co ritmo pausado dos ríos, das paisaxes das montañas extremeñas...,hai que ter coitado con eles porque case sen que nos deamos de conta poden provocar que nos ferva o sangue por algunha inxustiza; hai que ter coidado con eles porque están empeñados en nos deixar que a nosa conciencia se acomode e hai que ter coidado con eles porque son capaces de poboar de símbolos calquera ficción con aspecto de conto de fadas ou de lobishome...Hai que ter coidado con eles porque son dignos de ser coidados, de ser agarimados.

    A súa serie de documentais El lince con botas é, probablemente, un dos produtos culturais máis interesantes que teña producido a televisión, é un repaso pola etnografía extremeña cordial, fondo, empático, as súas documentais sobre Monfragüe, sobre o desastre do Prestige (aínda que se somos xustos El soliloquio del farero vai moito máis alá), irmanan a delicadeza contemplativa e o compromiso coa natureza. El domador de palabras é un fermoso documento poético, non só porque se desenvolva a partir de poemas de Benedetti, de Lorca, de Vallejo, de Cernuda... senón porque as imaxes son un canto feito ao ritmo sen remos (segundo a acertada expresión de Jaime Siles) do mar do sentido.

    "Libre produciones" tamén anda no camiño da imaxinación, de inventar historias, La flor del helecho real, El sabio mudo, La ilusión, por só citar unhas obras nos achegan a un tipo de cine que máis que historias, transubtancia símbolos, encarna búsquedas.
    Mentres agardamos ("No te tardes que me muero" como diría o romanceiro) a súa nova documental de ficción podemos gozar dunha estupenda obra documental: Despacio. Escribín unhas verbas a pouco de velo por primeira vez e que quero compartir convosco tal cual as escribín:

            "Si tuviese de traducir vuestro documental al gallego, tarea harto difícil dado el copioso diálogo existente, lo titularía “A modiño”. “A modiño” no significa sólo ‘despacio’ ‘lentamente’ sino también ‘con cuidado’ ‘con atención’, ‘con mimo’, pues Despacio es una caricia sin prisas.

            Las imágenes son hermosas, demoradas; rodadas para ser saboreadas como cuando éramos niños y estábamos en posesión del último trozo de un postre casero que los demás ya habían engullido y nos regodeábamos en mantenerlo en el paladar consciente de que para ellos ya era memoria, reciente sí, pero inaprensible, y nosotros saboreando y saboreando.

            Los sonidos, los sonidos de la naturaleza...Ernesto Cardenal publicó un libro titulado Antología de la poesía primitiva en el que recoge más de un centenar de textos de los Apaches, los Cunas, los Congo, los Guajiro, los Yorubas y otros muchos pueblos de los llamados primitivos, “los más futuros de todos”, según la acertada definición de Eduardo Galeano. Uno de esos poemas dice:

            “Menos tonos tiene un sapo  
            y canta toda la noche.”

            En vuestro documental hasta las ranas suenan bien, los cortes de las tijeras suenan bien, la recogida de la mies, suena bien, la vida suena bien e incluso los artificios suenan bien. Digo que los artificios suenan bien porque es elegante romper con el fraude (con F de Fake) de que se filma la verdad, se filma verdad, se filma con verdad, se filma de verdad. Si se filma una verdad sólo puede ser como diálogo, por eso son tan interesantes esas aparentemente irregulares preguntas de los filmados al cámara. Es posible que los puristas las eliminasen pero es evidente que por más “naturalistas” que quisiesen ser, el medio, el medio audiovisual, es una inferencia cuando no una interferencia; ya Heinsenberg nos advertía en su célebre principio que nos podemos estar seguros de que nuestra presencia (o la del instrumento) no distorsione la realidad hasta el punto de transformarla radicalmente.

            Vuestro documental es un acto contemplativo, una meditación. La meditación decía Unamuno es “hacer pensar al sentimiento y sentir al pensamiento”. Creo que Despacio es, al tiempo, una idea que se encarna en pálpito, una emoción que circula por un armonioso cauce reflexivo.

            Claro que es preciso señalar algún defecto porque no me parece correcto que os vayáis “de rositas” sin recibir la pertinente –sobre todo por venir de un curioso impertinente– amonestación. No me gusta como desfiláis, camináis con inexistente naturalidad, se nota que los paisanos son de verdad y vosotros de atrezo. Por otro lado sospecho, por el uniforme de los escolares –el cámara debería dejar de ruborizar a las colegialas–, que estáis publicitando un colegio privado en un tiempo en el que la enseñanza pública necesita de tanto apoyo.

            Enhorabuena pues por el trabajo y muchas gracias por el placer que me habéis propiciado."

              Dende aquí, pois, a todos os membros de "Libre producciones" e en especial  á poeta Ana Baliñas Pérez e a José C. Manzano, verdadeiras almas de moitos destes traballos, os nosos parabéns e ánimo para futuras empresas.

viernes, 5 de noviembre de 2010

De Petís á Carrasqueira

            O vindeiro martes día nove a Federación de Comerciantes do Morrazo (FECIMO) presentará o libro de Fernando Otero De Petís á Carrasqueira, un texto no que narra as súas vivencias no Bueu dos anos 60 e principo dos 70 do século pasado. Ofrecemos a continuación o texto da contracapa por se ao lector lle serve como orientación do contido do libro.


          "É o fin da historia? Quizás sexa o comezo das historias. Non é o tempo dos discursos globais, se cadra con demasiados apriorismo como para dar conta verdadeira dos acontecementos; non é o tempo dos inventarios, o coñecemento do pasado non pode ser só unha lista de acontecementos bélicos nin unha enumeración de dirixentes máis ou menos corruptos. É o tempo dos discursos cordiais, pasados polo corazón, dos discursos entrañables, nacidos das propias entrañas dos individuos e colocados na súa mesma altura para contar os labores, as festas, os ritos, os retos…

            De Petís á Carrasqueira é unha historia, unha narración dun tempo de cambios, de novidades, de transformacións máis ou menos radicais, contados por un protagonista, na lingua do seu tempo e na xeografía da súa vila natal. Acaso por non ser ”la historia de un ser de otro mundo/ de un animal de Galaxia” como na canción de Silvio Rodríguez, esta era unha historia invitada a perderse no baúl do tempo, sobre un lugar no medio da nada, poboado de pantasmas que, pola forza da memoria compartida, adquiren vida neste retorno ao pasado.

            De Petís á Carrasqueira é unha narración conducida polo humor, acompañada en todo momento polo respecto aos personaxes dos que dá conta, preñada de emoción e nostálxica dun tempo que axudou a construír futuros mellores.

            De Petís á Carrasqueira, da Portela á Banda do Río, polos camiños de Beluso e de Cela e doutras contornas do Morrazo e máis alá, o lector poderá achegarse a unha paisaxe súa, a un tempo vivido ou escoitado para atoparse con seres evocados ou coñecidos, moitas veces do seu propio sangue e algunhas veces con un mesmo. De Petís á Carrasqueira, sen pretendelo, seguro que nos axuda a atoparnos, sexamos ou non os protagonistas directos do relatado."